Thầy Dương Quốc Việt, Phó Trưởng khoa Quản trị kinh doanh trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức, đã có rất nhiều đóng góp tâm huyết về kiến thức chuyên môn cho hành trình phát triển bền vững giáo dục nghề nghiệp (GDNN) ngành logistics Việt Nam.
Qua các khoá tập huấn của Aus4Skills, thầy Việt đã tiếp nhận kiến thức về phương pháp đào tạo và đánh giá dựa trên năng lực (CBTA) và áp dụng vào việc cải tiến giảng dạy. Thầy cũng nhân rộng mô hình phát triển kỹ năng do doanh nghiệp dẫn dắt, giúp các trường nghề xây dựng kết nối với doanh nghiệp, tạo điều kiện cho sinh viên thực tập tại các doanh nghiệp lớn, hoàn thiện kỹ năng thực tiễn trước khi bước vào thị trường lao động.
Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam, hãy cùng trò chuyện với thầy Việt về thúc đẩy và đổi mới giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam.
Thầy Dương Quốc Việt giảng dạy tại trường cao đẳng nghề ở Việt Nam.
Là nhà giáo GDNN nhiều kinh nghiệm và kiến thức, trải nghiệm giáo dục quốc tế, xin thầy cho biết các phương pháp và mô hình tiên tiến như Đào tạo và đánh giá dựa trên năng lực (CBTA) và Phát triển kỹ năng do doanh nghiệp dẫn dắt của GDNN Australia tạo ra những lợi ích như thế nào cho GDNN ngành Logistics ở Việt Nam?
Tôi rất vinh dự được trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức cử đi học và tham gia chương trình Aus4Skills từ năm 2017, qua đó học hỏi và trải nghiệm Phương pháp CBTA và Mô hình phát triển kỹ năng do doanh nghiệp dẫn dắt.
CBTA là phương pháp đặt khả năng lĩnh hội năng lực nghề của người học làm trung tâm. Chúng tôi thường xuyên đánh giá chất lượng sinh viên suốt quá trình đào tạo. Ở đầu ra, người học sẽ có đầy đủ năng lực mà thị trường yêu cầu, có khả năng đa nhiệm và phối hợp với người khác để hoàn thành công việc.
Từ năm 2019 đến nay, chúng tôi đã triển khai 9 dự án thí điểm đào tạo theo phương pháp CBTA cho 158 học sinh, sinh viên các trường cao đẳng và trung cấp, trang bị đủ năng lực đáp ứng yêu cầu của thị trường, nhưng không bị quá tải về kiến thức.
Sinh viên thực hành quản lý kho hàng, thuộc mô đun thí điểm đào tạo theo phương pháp CBTA.
Hiện tại, Chương trình đào tạo nghề Logistics trình độ cao đẳng của chúng tôi chú trọng kiến thức, kỹ năng và thái độ. Chúng tôi có các mô đun giúp sinh viên hiểu về việc học nghề và có lựa chọn nghề rõ ràng. Bên cạnh đó, chúng tôi áp dụng mô hình phát triển kỹ năng do doanh nghiệp dẫn dắt trong Học kỳ doanh nghiệp, để sinh viên xây dựng được sự tự tin về kiến thức và kỹ năng thực tiễn trước khi bước vào thị trường lao động.
Vừa qua, nhà trường đã ký kết thỏa thuận hợp tác đào tạo thêm với 6 công ty logistics, trong đó có trường Cao đẳng Quốc tế Strategix (Australia), nâng tổng số doanh nghiệp hợp tác lên hơn 200 doanh nghiệp. Nhờ tiếp cận công việc thực tiễn tại cách doanh nghiệp, sinh viên còn được đánh giá về thái độ, kỹ năng, giúp các em hoàn thiện bản thân. Đối với doanh nghiệp, đây là lực lượng lao động tiềm năng rất tốt của họ và của xã hội, nên luôn sẵn sàng hỗ trợ và đồng hành.
Mô hình nhà trường kết nối với doanh nghiệp nâng cao việc đào tạo năng lực và chất lượng đầu ra của người học một cách rõ ràng. Việc phát triển các mối quan hệ hợp tác với quốc tế, ví dụ như sự tiếp cận tập huấn phát triển kỹ năng do doanh nghiệp dẫn dắt tại các quốc gia tiên tiến như Australia (thông qua Aus4Skills) cũng mang đến cơ hội học hỏi cho cả giảng viên và sinh viên trường nghề, đẩy nhanh phát triển GDNN ở Việt Nam.
Thầy Dương Quốc Việt trong hoạt động tập huấn giáo dục nghề nghiệp của Aus4Skills.
Nhận xét của thầy về hệ thống GDNN được quốc tế công nhận của Australia và việc áp dụng các kiến thức và kinh nghiệm liên quan vào GDNN ngành logistics ở Việt Nam?
Hệ thống giáo dục Australia là một trong những hệ thống giáo dục tốt nhất trên thế giới, được thiết kế cho cho cả sinh viên trong nước và quốc tế. Sức hút của nó không chỉ đến từ sự phát triển lâu dài, mà còn là sự tập hợp những yếu tố đạt tiêu chuẩn cao mà chúng tôi cũng đã áp dụng cho đào tạo nghề ở Việt Nam, đó là kiến thức, kỹ năng, thái độ và khả năng tìm việc làm.
Việc áp dụng các tiêu chuẩn, phương pháp và bài học của GDNN Australia ở Việt Nam đã có những thành công rõ rệt. Với ngành Logistics, trường chúng tôi đã ghi nhận số lượng tuyển sinh tăng nhanh và đều qua các năm, tăng từ 69 sinh viên năm 2018 lên 250 sinh viên vào năm 2023. Khoảng 10% sinh viên sau khi thực tập tại doanh nghiệp đã được giữ lại làm việc chính thức, và những sinh viên còn lại đều tìm được việc làm đúng chuyên ngành
Đối với Việt Nam, GDNN là chặng đường còn dài, cần có lộ trình rõ ràng. Luật GDNN của Việt Nam chỉ ra GDNN phải tiếp cận với tiêu chuẩn của các nước trong khu vực và trên thế giới. Điều này bao gồm học hỏi từ chuyên môn và kinh nghiệm từ các nước như Australia và việc công nhận trình độ lẫn nhau khi các nước dịch chuyển lao động.
Ngoài ra, để đảm bảo hội nhập quốc tế và thích nghi với các yêu cầu của Cách mạng công nghiệp 4.0, chúng tôi đã chú trọng áp dụng sự phát triển đương đại của nền giáo dục Australia trong đào tạo nghề ở Việt Nam. Thứ nhất là lồng ghép các kỹ năng xanh để đảm bảo việc phát triển bền vững, ví dụ sử dụng các vật liệu thân thiện môi trường, năng lượng mặt trời và tiết kiệm năng lượng trong tổ chức công việc, quản lý kho bãi; hoặc hướng dẫn cách tiếp cận quản lý chuỗi cung ứng thông qua các ứng dụng số hoá, tự động hoá, trí tuệ nhân tạo v.v… Thứ hai là lồng ghép tính chất bình đẳng giới và giáo dục hòa nhập nhằm giúp nhóm người yếu thế trong xã hội phát triển kỹ năng để tham gia vào thị trường lao động. Đây là mục tiêu rất thiết thực và đậm tính nhân văn của GDNN.
.jpg)
Tập huấn CBTA nâng cao dành cho giảng viên GDNN.
Theo thầy, những yếu tố nào khuyến khích học sinh, sinh viên Việt Nam theo đuổi việc học nghề, thay vì chọn học đại học? Có thể tiếp tục phát triển lĩnh vực GDNN ở Việt Nam như thế nào?
Thị trường lao động Việt Nam cần cả người tốt nghiệp đại học và người tốt nghiệp các cơ sở GDNN, và việc sinh viên ra trường có kiếm được việc làm và thu nhập tốt hay không, phụ thuộc vào chính năng lực của từng cá nhân chứ không phải bằng cấp. Để lĩnh vực đào tạo nghề thu hút được nhiều học sinh hơn nữa thì cần tăng cường nâng cao nhận thức đối với phụ huynh và học sinh về nghề nghiệp tiềm năng. Các thông tin so sánh các ngành nghề cần được đẩy mạnh, kết hợp với các thông tin dự báo nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp của xã hội hiện tại và trong tương lai cần.
Lĩnh vực GDNN có những lợi thế nhất định so với đại học. Thứ nhất, các em lựa chọn trong số nhiều ngành nghề mà xã hội có nhu cầu cao và tự tin rằng sau khi ra trường có việc làm ngay. Thứ hai là thời gian học nghề ngắn hơn hẳn học đại học, chỉ từ 2-3 năm đối với hệ cao đẳng và 1-2 năm đối với hệ trung cấp. Học phí của các trường nghề hiện nay cũng thấp hơn của đại học, đối với khoa của chúng tôi là 7 triệu đồng/học kỳ giúp giảm áp lực cho gia đình người học. Thứ ba là sau khi tốt nghiệp, các em có 2 lựa chọn, đi làm ngay để phát triển sự nghiệp, hoặc tiếp tục học liên thông lên bậc học cao hơn tại các trường trong nước và nước ngoài.
Thầy có chia sẻ, thông điệp gì thêm cho các bạn sinh viên tương lai của lĩnh vực GDNN?
Trong nhiều năm đào tạo nghề Logistics trình độ cao đẳng, tôi tự hào nhận thấy các bạn sinh viên tiếp thu kiến thức mới và năng lực nghề nghiệp ngày càng nhanh chóng, đồng thời rất đam mê với công việc mà mình đã lựa chọn. Điều đáng mừng là các em hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển bản thân, chủ động tăng cơ hội hòa nhập vào thị trường lao động.
Trong chương trình đào tạo kép giữa nhà trường và Công ty TNHH Phát Triển Nguồn Nhân Lực Tân Cảng – STC, 100% sinh viên vượt qua các bài thi đánh giá năng lực của doanh nghiệp. Kết thúc chương trình, 25 sinh viên tham gia đã chia sẻ những kiến thức, kỹ năng mới học được với các sinh viên khác ở trường.
Trong dự án thí điểm mô đun vận hành xe nâng của Chương trình Aus4skills, tất cả 15 sinh viên tham gia đào tạo đều thực hiện tốt các yêu cầu trong các hoạt động nhóm và thực hành lái xe nâng. Các doanh nghiệp đã khen ngợi thái độ học tập và đánh giá cao năng lực lĩnh hội của sinh viên. 3 doanh nghiệp đề nghị nhận 15 sinh viên vào làm việc ngay sau khi các em kết thúc phần thi đánh giá.
Tuy nhiên, một vấn đề lớn với sinh viên nghề là khả năng ngoại ngữ rất hạn chế. Các em cần thêm ý thức tự giác cải thiện trình độ tiếng Anh. Thiếu ngoại ngữ sẽ là thách thức cho các em khi tìm cách tiếp cận môi trường và cơ hội học tập trong nước hay quốc tế.
Cảm ơn thầy rất nhiều! Kính chúc thầy sức khoẻ, có thêm nhiều thành công và niềm vui trong sự nghiệp giảng dạy và đóng góp cho sự phát triển cần thiết của lĩnh vực GDNN của Việt Nam!
